تعریف منابع سازمانی

فهرست کردن منابع سازمانی (Organizational Resources) دشوار نیست.
نویسندگان و استراتژیستها نیز، طبقهبندیها و دستهبندیهای متنوعی را از منابع سازمانی ارائه کردهاند.
با این حال، با توجه به اینکه دیدگاه مبتنی بر منابع در استراتژی توسط جی بارنی تعریف و تدوین شده، منطقی است تعریف منابع سازمانی را از نگاه او بشناسیم و بدانیم.
این تعریف، هم قابل اشاره و استناد است و هم کمک میکند هنگام اشاره به بحث مدیریت منابع در سازمان، همهی ما تصویر کمابیش یکسانی از این مفهوم در ذهن داشته باشیم.
تعریف منابع سازمانی
بارنی در مقالهی خود دربارهی دیدگاه مبتنی بر منابع، منابع سازمانی را به نقل از ریچارد دَفت (Richard Daft) چنین تعریف میکند (+):
منابع سازمانی شامل همهی داراییها، توانمندیها، فرایندهای سازمانی، ویژگیهای بنگاه، دانش، اطلاعات و هر چیزی است که تحت کنترل یک بنگاه اقتصادی است و به آن کمک میکند استراتژیهای خود را پیاده کرده و کارایی و اثربخشی خود را افزایش دهد.
طبقه بندی منابع سازمانی
بارنی همچنان با مرور تعریفهایی که پیش از او از منابع سازمانی ارائه شده، پیشنهاد میکند منابع سازمانی را در سه دسته بررسی کنیم:
- منابع از جنس سرمایههای فیزیکی
- منابع از جنس سرمایههای انسانی
- منابع از جنس سرمایههای سازمانی
او سه دستهی بالا را به صورت زیر تعریف میکند:
منابع از جنس سرمایههای فیزیکی
تکنولوژی فیزیکی مورد استفاده در یک کسب و کار، امکانات و تجهیزات کارخانه، موقعیت فیزیکی کسب و کار و دسترسی آن به موارد اولیه، نمونههایی از سرمایههای فیزیکی یک کسب و کار محسوب میشوند.
منابع از جنس سرمایههای انسانی
آموختهها، تجربیات، هوش، قدرت قضاوت [و تصمیمگیری]، روابط میان انسانها و شهود تک تک مدیران یک مجموعه، مهمترین سرمایههای انسانی یک بنگاه اقتصادی را تشکیل میدهند.
منابع از جنس سرمایههای سازمانی
ساختار سازمانی و الگوی گزارشدهی (اینکه هر کسی به چه کسانی گزارش میدهد)، برنامهریزیهای رسمی و غیررسمی در یک سازمان، سیستمهای کنترل مدیریتی و ایجاد هماهنگی و نیز روابط یک بنگاه اقتصادی با گروههای دیگر بیرون از مجموعه، از جمله سرمایههای سازمانی محسوب میشوند.
تعریف و طبقهبندی مورد تأکید بارنی، حرف چندان تازهای ندارد.
همهی ما مفهوم سرمایههای فیزیکی و انسانی را میفهمیم و درک میکنیم. حتی سرمایههای سازمانی هم که بارنی مورد تأکید قرار میدهد، زیرمجموعهی سرمایههای نامشهود محسوب میشوند که به عنوان یک مفهوم مدیریتی، میان مدیران کاملاً رایج و شناخته شده است.
ولی نکتهای وجود دارد که توجه به آن خالی از لطف نیست:
ما اغلب وقتی از سرمایههای نامشهود حرف میزنیم، مواردی مثل سرقفلی و برند و دانش فنی را مد نظر داریم.
اما بارنی به ما یادآوری میکند که حتی همین نکتهی ساده که در یک مجموعه، هر کسی به چه کسی گزارش میدهد، یک سرمایهی سازمانی است و نباید آن را دستکم بگیریم.
ما حتی در تحلیل استراتژیک سازمانها و کسب و کارها و احتمالاً تقلید از آنها، این بخش از سرمایههای سازمانی را جدی نمیگیریم. در حالی که بارنی همین رابطهها را به عنوان بخشی از منابع کسب و کار، در حد ماشینآلات و تجهیزات، مهم میبیند و جدی تلقی میکند.
بارنی همچنین به نکتهی دیگری هم اشاره میکند که نباید آن را از یاد ببریم:
هر یک از منابع استراتژیک (انسانی، فیزیکی، سازمانی)، فقط وقتی یک منبع ارزشمند محسوب میشوند که به پیادهسازی استراتژیهای کسب و کار کمک کنند. در غیر این صورت، آنها را نباید به عنوان بخشی از منابع سازمان در نظر بگیریم.
چه بسا منابعی در سازمان وجود داشته باشند که بودنشان، موجب کاهش کارایی و اثربخشی مجموعه شود.
شما با عضویت ویژه در متمم، میتوانید به درسها و آموزشهای بسیاری از جمله موضوعات زیر دسترسی کامل داشته باشید:
موضوعات زیر، برخی از درسهایی هستند که در متمم آموزش داده میشوند:
دوره MBA (یادگیری منظم درسها)
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر استراتژیک به شما پیشنهاد میکند:
- تفکر استراتژیک (معرفی درس)
- معرفی یک مدل تفکر استراتژیک | الگوی پنج بخشی لیدکا
- تحلیل SWOT چیست؟ | آشنایی با ماتریس SWOT
- منظور از دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) چیست؟
- منابع و مدیریت منابع (Resource Management)
- فایل صوتی مدیریت منابع: چگونه در ارزیابی منابع خطا میکنیم؟
- فایل صوتی مدیریت منابع: ظرفیت جذب منابع و پرورش آنها
- فایل صوتی مدیریت منابع: استهلاک و پرورش منابع
- تعریف منابع سازمانی
- تحلیل استراتژیک منابع | مدل VRIO
- درباره شیوه مدیریت هزینه و ثروت
- کتاب رقابت برای آینده (نوشته گری همل و پراهالاد)
- کتاب استراتژی اقیانوس آبی (معرفی + خلاصه)
- موفقیت در رقابت یا رهایی از بازی رقابت؟
- ویژگی رقابت سالم
- آیا این تصمیم، یک تصمیم استراتژیک است؟ ویژگی های تصمیم استراتژیک
- استراتژیست کیست؟ ذهن استراتژیست چه چیزهایی را میبیند؟
- کاربرد تفکر استراتژیک در مواجهه با روندهای جدید (مثال اطلاعات فوری)
- انتخاب استراتژیک و ارزیابی شرایط دنیای واقعی (Reality Check)
- موانع تفکر استراتژیک و نگاه استراتژیک به کار و زندگی
- ابزارهای تقویت تفکر استراتژیک | آنالوژی
- سناریو چیست؟ نقش سناریو نویسی در تقویت تفکر استراتژیک
- چند نکته در سناریو نویسی برای یک استراتژیست: آرکتایپ های سناریو
- تحلیل استراتژیک منابع | محاسبه سود و ارزیابی هزینه
- خریدن یا ساختن؟ | مقدمهای بر تعریف برونسپاری
- برون سپاری چیست؟ | مزایا و معایب و مشکلات برون سپاری
- تعریف اکوسیستم چیست؟
- مبانی تحلیل اکوسیستم ها
- فیل سفید در استراتژی، مدیریت و کسب و کار
- اگر میخواهید ذهن تحلیل گر داشته باشید، از اهمیت الگوها غافل نشوید
- پیتر شوارتز – متخصص آینده پژوهی و سناریو نویسی در تحلیل استراتژیک
- کتاب از خوب به عالی | جیم کالینز
- کتاب ساختن برای ماندن | جیم کالینز و جری پوراس
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : مریم رئیسی
ما توی درس چند جمله در مورد مشتریمداری خوندیم که یکی از مهمترین داراییهای کسب و کارها و بنگاههای اقتصادی, مشتریهای اون کسب و کار هستند.
الان و با خوندن دستهبندیهای بارنی, برای من سوال پیش اومد که چرا در دستهی سرمایههای انسانی, اسمی از مشتری, به عنوان یکی از مهمترین منابع, برده نشده.
البته شاید منظور از روابط انسانی, روابط با مشتریها هم باشه. ولی اینطور به نظر میاد که منظور, روابط بین کارکنان یک سازمان باشه.