امید چیست؟ امیدواری در زندگی به چه معناست؟
پیش نیاز مطالعه درس امید و امیدواری
- مرور و بررسی پرسشنامه امید اسنایدر
- مطالعهی درس خوش بینی (مطالعهی دقیق آن ضروری نیست؛ اما مرور کلی آن توصیه میشود)
از دوستان عزیز متممی انتظار میرود پس از مطالعه این درس
- بتوانند امید و امیدواری را تعریف کنند و تفاوت امید و خوش بینی را شرح دهند.
- بتوانند در زندگی شخصی و محیط شغلی، اقدامهایی را که میتوانند به افزایش امید یا ترویج ناامیدی کمک میکنند، تشخیص دهند.

وقتی اصطلاح امید و امیدواری را در صحبتهای خود بهکار میبرید، دقیقاً منظورتان چیست؟
امیدواری چه تفاوتی با خوش بینی دارد؟
تفاوتِ دو جملهی «من به آیندهی این پروژه امیدوارم» و «من نسبت به آیندهی این پروژه خوش بین هستم» چیست؟
در فهرست #ویژگی های افراد کاریزماتیک معمولاً امیدواری را هم در کنار خوش بینی قرار میدهند. یک فرد کاریزماتیک چگونه این امیدواری را بروز میدهد و اظهار میکند؟ (اگر امیدواری را چیزی جدای از خوش بینی میدانیم؛ باید نشانههای ویژهی آن را هم تعریف کنیم).
لطفاً پیش از اینکه ادامهی این درس را بخوانید، در حد چند دقیقه با خود فکر کنید و به این دو پرسش – در ذهن خودتان – پاسخ دهید:
- آیا شما امیدواری و خوش بینی را به جای یکدیگر به کار میبرید؟
- اگر امید و خوش بینی برای شما دو واژهی متفاوت هستند، چگونه تصمیم میگیرید که در هر جملهای، کدام را بهکار ببرید؟
تعریف اسنایدر از امید
در روانشناسی مثبت گرا هر جستجویی دربارهی امیدواری، تعریف امیدواری و مصداقهای امیدواری در زندگی دیر یا زود، به نام اسنایدر ( Snyder) میرسد. همان کسی که پرسشنامه امید او را پیش از این به شما معرفی کردهایم.
کریستوفر پترسون هم در مقالهای که به بررسی خوش بینی و امید میپردازد، تعریف امید را بر اساس چارچوب پیشنهادی اسنایدر مطرح میکند. فرد لوتانز (Fred Luthans) هم در کتاب معتبر خود با عنوان سرمایه روانشناختی (Psychological Capital)، امید را با اشاره به تعریف اسنایدر، توضیح میدهد و تحلیل میکند.
بنابراین میتوان گفت اگر در پی مفهوم پردازی امید هستید، اسنایدر بهترین نقطهی شروع است.
ما هم در درسهای روانشناسی مثبت گرا، همین تعریف را معیار خود قرار میدهیم.
تعریف امید چیست؟ به چه کسی امیدوار میگوییم؟
زمانی که با تعریف خوش بینی آشنا شدیم، آموختیم که خوش بینی به معنای انتظار وقوع رویدادهای مثبت در آینده است. به عبارت دیگر، فرد خوش بین وقتی نمیداند که از بین دو سناریویِ مطلوب الف و سناریوی نامطلوب ب کدامیک روی خواهد داد، فرض میکند سناریوی الف روی میدهد (یا دستکم، احتمال وقوع الف را بیشتر فرض میکند).
اما امید به ویژگیهای فرد و توانایی فرد در ساختن آیندهی مطلوب اشاره دارد. اسنایدر برای امید، دو مولفه تعریف میکند:
قدرت اراده: کسی که امیدوار است، اراده کرده است و میخواهد که در مسیر هدفی که تعیین کرده حرکت کند (بدون تعریف هدف، اراده کردن برای رسیدن به آن هدف معنا ندارد)
قدرت یافتن مسیر: کسی که امیدوار است، معتقد است که اگر مانعی در سر راه رسیدن به هدفش ایجاد شود، میتواند مسیر تازهای برای رسیدن به آن هدف پیدا کند.
دو اصطلاح Will-power و Way-power کمک میکنند تا این دو مفهوم را بهتر به خاطر بسپارید.
همچنین به خاطر داشته باشید که دو مولفهی قدرتِ اراده و قدرتِ یافتن مسیر در کنار هم، امیدواری را میسازند و یکی از آنها به تنهایی برای امیدواری کافی نیستند (البته این دو روی یکدیگر هم تأثیر دارند و از هم مستقل نیستند).
بنابراین وقتی شما میگویید من کاملاً نسبت به آیندهی این کسب و کار امیدوارم قاعدتاً دو شرط زیر وجود دارد:
- میدانید از این کسب و کار چه میخواهید و اراده کردهاید که آن را به دست بیاورید (Will-power)
- معتقدید که اگر مسیری که اکنون در ذهن دارید شما را به هدف نرساند، میتوانید موانع را دور بزنید و مسیرهای جایگزین را پیدا کنید (Way-power)
همینجا به سادگی میتوانید حدس بزنید که افرادی که دارای مرکز کنترل بیرونی هستند، در شرایط یکسان در مقایسه با آنهایی که مرکز کنترل درونی دارند، کمتر میتوانند امیدوار باشند.
آیا امیدوار بودن یک صفت فردی است؟
دسترسی کامل به مجموعه درسهای روانشناسی مثبت گرا برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژه، علاوه بر امکان مطالعهی درسهای روانشناسی مثبتگرا به درسهای بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
البته از میان درسها و مطالب مطرح شده، ما فکر میکنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری روانشناسی مثبت گرا به شما پیشنهاد میکند:
- روانشناسی مثبت گرا
- ابعاد روانشناسی مثبت گرا: درون فردی | فردی | اجتماعی
- مارتین سلیگمن و روانشناسی مثبت گرا
- درماندگی آموخته شده (ناتوانی آموخته شده)
- پرسشنامه جهت گیری زندگی شییر و کارور | پرسشنامه خوش بینی
- پرسشنامه امید اسنایدر
- مفهوم خوش بینی چیست؟ آیا شما خوش بین هستید؟
- جملهای از هلن کلر درباره بدبینی
- امید چیست؟ امیدواری در زندگی به چه معناست؟
- امید داشتن به آینده | آیا امید همیشه خوب است؟
- قدردانی و قدرشناسی | چقدر در زندگیتان شکرگزار و سپاسگزار هستید؟ (+پرسشنامه)
- بخشش و بخشیدن | چقدر برای بخشودن دیگران آمادگی دارید؟
- آیا شما فردی پخته و خردمند هستید؟
- چقدر رفتارهای نوع دوستانه انجام میدهید؟
- یک پادکست برای زندگی بهتر، شادتر و بامعناتر
- کتاب غرقگی (Flow) | روانشناسی تجربهی عمیق لحظات زندگی
- اعتیاد مثبت: شیوهای برای تغییر عادات رفتاری منفی
- کتاب خوش بینی آموخته شده
- ریچارد وایزمن
- میهای چیک سنت میهایی (میهالی)
- کریستوفر پترسون (روانشناس مثبت گرا)
- تعریف خوش بینی چیست | مقاله خوش بینی پترسون + فایل PDF
- کتاب شکوفایی | روانشناسی مثبت گرا با روایت سادهی مارتین سلیگمن
- کتاب اوضاع خیلی خراب است | کتابی درباره امید | مارک منسن
نویسندهی دیدگاه : لیلا
این درس برای من آموزنده بود و متوجه شدم که معنی امیدواری رو به درستی نمیدانستم.
جالب اینجاست که من در جاهایی به جای خصوصیت امیدواری از واژهی "تلاش" استفاده میکردم.
همین دیشب بود که به دوستم میگفتم، چقدر این خصیصه و اخلاقش رو دوست دارم، که به اسم تلاش مطرحش میکردم. وقتی ازم خواست که بیشتر بهش توضیح بدم که منظورم از تلاش چی هست، بهش گفتم همین که هدفی رو برای خودت تعریف میکنی و بعد میشینی در موردش یاد میگیری و کار میکنی و هر مشکلی پیش بیاد رفعش میکنی و کاری نداری اون بیرون داره چه اتفاقی میفته، کسی هممسیر تو هست یا نه و نمیترسی و برای خودت رشد میکنی و ناخوداگاه دیده میشی.
و اینکه محدودیتهاش و خواستههاش کاملا براش مشخص هست و به راحتی اولویتبندی میکنه و از گزینههای دیگه که خوب هم هستن میگذره.
با خوندن این درس متوجه شدم که این دوستم خصلت امیدواری رو داره.