بلوم – نظریه پرداز روانشناسی آموزش و یادگیری
قد او یک متر و شصت و پنج سانتی‌متر بود.
اما اگر وزن حضور او در گفتگوها و اتاق‌های جلسه را بر این اساس برآورد کنید شدیداً اشتباه کرده‌اید.
این توضیحی است که الیوت وایزنر در توصیف استاد خود بنجامین بلوم – در مقاله‌ای که یونسکو منتشر کرده است – به کار می‌برد (+).
اگر به سایر توضیحات و خاطره‌هایی هم که در مورد بنجامین بلوم (Benjamin Bloom) وجود دارد مراجعه کنید، اشاره‌های مشابهی را خواهید دید.
بنابراین به نظر می‌رسد تلاش و کوشش و عمق نگرش علمی او در حدی بوده که برایش کاملاً کاریزما ایجاد می‌کرده است.
تلاش و تاثیرگذاری بنجامین بلوم در حدی است که او را در گروه نظریه پردازان رده اول روانشناسی آموزش در کنار کسانی مانند زان پیاژه، ویگوتسکی و هوارد گاردنر قرار می‌دهند.
اغراق نیست اگر بگوییم هر جا فهرستی از بزرگترین تاثیرگذاران نظریه مدرن آموزش دیدید و نام بلوم در آن نبود، منطقی است در جامع و قابل اتکا بودن آن فهرست تردید کنید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
- زندگی و روش تدریس بنجامین بلوم
- منحنی توزیع نرمال را با سکه آموزش می‌دهند نه گچ و تخته
- طبقه بندی بلوم
- کتابهای بلوم
زندگی و روش تدریس بنجامین بلوم
بلوم در سال ۱۹۱۳ به دنیا آمد و در ۱۹۹۹ درگذشت.
وقتی در سن ۸۶ سالگی جهان را ترک می‌کرد، بزرگترین میراثی که از خود به جا گذاشت، روش‌هایی علمی و کاربردی برای هدف گذاری آموزش و یادگیری بود.
یکی از معروف‌ترین و ماندگارترین کلاس‌های او در دانشگاه، کلاس آموزش به عنوان حوزه‌ی مطالعه و تحقیق بود.
بخش عمده‌ای از کلاس بلوم به مطرح کردن سوال و آموزش دادن سوال‌های مهم می‌گذشت.
او به دانشجویانش می‌آموخت که اگر می‌خواهید آموزش را بشناسید، باید برای یافتن پاسخ این سوال‌ها تلاش کنید.
اغلب آن سوال‌ها در طول ترم پاسخ داده نمی‌شد. چون بلوم بر این باور بود که جستجوی پاسخ هر یک از آنها به سال‌ها مطالعه و تحقیق نیاز دارد. هدف درس و دانشگاه این بود که دانشجویان سوال‌های مهم را بشنوند و یکی دو مورد را برای تمام عمر خود انتخاب کنند.
خود بلوم هم چنین کرد و تقریباً تمام عمر خود را صرف دو سوال کرد. یکی از آنها نحوه‌ی هدف‌گذاری آموزش و یادگیری بود و دیگری اینکه چگونه عمیق‌ترین شکل یادگیری و تسلط در یک علم را برای دانشجو ایجاد کرد.
منحنی توزیع نرمال را با سکه آموزش می‌دهند نه گچ و تخته
بلوم به روش علمی اعتقاد راسخ داشت و می‌کوشید دانشجویانش را هم به حرف زدن بر اساس مطالعه و اندازه‌گیری و منطق و استدلال ترغیب کند.
به همین علت، بخشی از کلاس‌های بلوم به آموزش آمار و احتمال و روش‌های عددی و شیوه‌ی تنظیم پرسشنامه اختصاص داشت.
خاطرات دانشجویان بلوم از کلاس‌هایش، فضای ذهنی او را به خوبی برایمان ترسیم می‌کند.
او در حالی که به تعداد دانشجویان سکه در دست داشت وارد کلاس می‌شد و می‌گفت قرار است منحنی توزیع نرمال را یاد بگیریم.
معلم‌ها برای این موضوع، معمولاً دست به گچ می‌برند و به پای تخته می‌روند.
اما بلوم سکه‌ها را توزیع می‌کرد و دانشجویان باید تمام طول کلاس، سکه می‌انداختند و نتیجه می‌نوشتند.
در بخش پایانی کلاس، دانشجویان به همراه یکدیگر پای تخته نتایج را ترسیم می‌کردند و مشخص می‌شد که چه نتیجه‌هایی بیشتر و چه نتیجه‌هایی کمتر مشاهده شده‌اند.
زمانی که دانشجویان منحنی نرمال را ترسیم و درک می‌کردند، بلوم هنوز دست به گچ نزده بود.
سطوح یادگیری بلوم (طبقه بندی هدف‌های آموزشی)
دستاورهای بلوم کم نیست. اما او را به خاطر طبقه بندی اهداف آموزشی یا Bloom’s Taxonomy (تاکسونومی بلوم) می‌شناسند.
اولین بخش نظریه بلوم در یک کتاب صد صفحه‌ای در سال ۱۹۵۶ منتشر شد و طی سال‌های بعد، بخش دوم و سوم هم تنظیم و ارائه شد.
بلوم قطعاً از اینکه ۴۰ سال بعد در زمان مرگش، هم‌چنان طبقه بندی آموزش‌اش به عنوان یک ابزار مدرن و مهم تدریس می‌شد احساس غرور می‌کرده است.
شاید می‌توانسته حدس بزند که نزدیک به دو دهه بعد از مرگش هم، کمیته‌های تنظیم محتوای آموزشی در مدرسه‌ها و دانشگاه‌های معتبر جهان، نظریه یادگیری بلوم را پیش روی خود قرار می‌دهند تا مطمئن باشند درس‌های خود را به درستی تعریف و تنظیم کرده‌اند.
اما نکته‌ی مهم برای ما این است که:
طبقه بندی بلوم به همان اندازه که برای معلمان و طراحان سیستم آموزشی مفید است، می‌تواند برای دانش‌آموران و دانشجویان هم مفید باشد.
خصوصاً در دوران جدید که بخش قابل توجهی از یادگیری، از جنس خودآموزی است.
بنابراین، اگر خودمان ندانیم و نتوانیم برنامه درست یادگیری تنظیم کنیم و نیز شیوه‌ی آموزش مجموعه‌ها و سازمان‌های مختلف را بسنجیم، احتمالاً کس دیگری این کار را برایمان انجام نخواهد داد.
درس‌های آتی مهارت یادگیری در متمم، به آموزش طبقه بندی بلوم و استفاده از دستاوردهای او برای برنامه ریزی یادگیری اختصاص یافته است.
[ درس مرتبط: طبقه بندی سه گانه حوزه های یادگیری توسط بلوم ]
برخی از کتابهای بنجامین بلوم
Human Characteristics and School Learning
Taxonomy of Educational Objectives (Cognitive Domain)
Taxonomy of Educational Objectives (Affective Domain)
Mastery Learning: Theory and Practice
برخی کتابهایی که طبقه بندی بلوم را تشریح یا تکمیل کرده‌اند
A Taxonomy of Teaching, Learning, and Assessing
Educational Psychology: A Century of Contributions
Education and Mind in the Knowledge Age
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) می‌توانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درس‌های مختص کاربران ویژه متمم را نیز می‌توانید در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درس‌های مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه و بررسی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارت یادگیری به شما پیشنهاد می‌کند:
- مهارت یادگیری، تکنیکها و روش‌های یادگیری بهتر
- هدف گذاری و تنظیم لیست اهداف در یادگیری (+ نمونه هدف گذاری)
- آیا آموزش الکترونیکی و روش‌های یادگیری الکترونیکی مناسب شماست؟
- فایل صوتی – مقدمهای بر مهارت یادگیری
- فایل صوتی درباره مهارت یادگیری | چند نکته درباره تکنیکهای یادگیری
- فایل صوتی درباره مهارت یادگیری – قسمت سوم
- فایل صوتی درباره مهارت یادگیری – قسمت چهارم
- فایل صوتی درباره مهارت یادگیری و یادگیری کریستالی – قسمت پنجم
- فایل صوتی درباره مهارت یادگیری کریستالی – ماجرای دروغ و فریب
- بهترین معلم ریاضی کیست؟
- تعریف منحنی یادگیری چیست و برای ما چه کاربردی دارد؟
- کتابخوانی و توصیه هایی برای آن
- چگونه کتاب بخوانیم؟ راهنمای مورتیمر آدلر برای کتاب خواندن
- چند نکته درباره روش یادداشت برداری | یادداشت الکترونیک در برابر یادداشت کاغذی
- آیا با این رسمالخط، مطالب را بهتر به خاطر میسپارید؟
- نقشه ذهنی چیست؟ بررسی کاربردهای نقشه ذهنی در یادگیری
- نقشه مفهومی یا نمودار مفهومی چیست؟ | راهنمای ترسیم نقشه و یک نمونه
- مثالی از یادداشت برداری و خلاصه نویسی
- تکنیک های یادگیری: چند روش برای اطمینان از یادگیری مناسب درس‌های متمم (۱)
- تکنیک های یادگیری: چند روش برای اطمینان از یادگیری مناسب درس‌های متمم (۲)
- اینفوگرافی تکنیکهای یادگیری
- حافظه کوتاه مدت، حافظه بلند مدت و حافظه فعال چه هستند؟
- تانیا لومبروزو (محقق روانشناسی شناختی)
- هر یک از اینها از کدام سیاره آمدهاند؟
- آیا شما از این روش یادگیری استفاده میکنید؟
- ترجمه کتاب | چگونه بدانیم یک کتاب انگلیسی به فارسی ترجمه شده یا نه؟
- بلوم – نظریه پرداز روانشناسی آموزش و یادگیری
- طبقه بندی بلوم (سطوح یادگیری بلوم)
- دانستن، حفظ کردن و به خاطر سپردن، می‌تواند یکی از اهداف آموزش باشد
- منظور از درک مطلب چیست؟ چگونه برای درک مطلب هدف‌گذاری کنیم؟
- کاربردی کردن آموختهها: آیا به تفاوت آموختن و به کاربردن توجه کرده‌اید؟
- تجزیه و تحلیل به عنوان یکی از مهارتها در یادگیری
- توانایی ارزیابی و قضاوت یکی از مراحل یادگیری است
- بالاترین سطح یادگیری، خلق و ترکیب است
- انواع سبک های یادگیری چه هستند و چه کاربردی دارند؟
- کدامیک از روش های یادگیری را انتخاب میکنید؟
- درباره اهمیت آموزش دانشگاهی
- افزایش سرعت یادگیری به عنوان یک هدف
- چند پیشنهاد ساده برای بهبود روش مطالعه شما
- مخترع کیست؟
- آیا مراقب هستید که آموزش، شما را نادانتر نکند؟
نویسنده‌ی دیدگاه : ناهید عبدی
در دوران جدید بخش قابل توجهی از یادگیری، از جنس خودآموزی است.
به شخصه یادگیری هایی را که به صورت خودآموزی و با تلاش شخصی انجام می شود بیشتر می پسندم و آن ها را ماندگارتر می دانم.
جنس انگیزه ای که این نوع یادگیری ها دارند، به دلیل فاصلۀ زیادی که از آموزش های اغلب منسوخ شده دارد می تواند پیش برنده تر و مفیدتر باشد.
خودآموزی اگر در ترکیب با علایق باشد (نه از سر اجبار شرایط و محیط یادگیری)، می تواند نتایج درخشانی برای افراد خلق کند. ایده هایی که در این نوع یادگیری حاصل می شود، برای شخص درونی تر و ماندگارتر است.