بازخورد یا فیدبک چیست؟
- کارل فردیناند براون کیست؟ (ضروری نیست؛ اما توصیه میشود)
- راس اشبی کیست؟ (ضروری نیست؛ اما توصیه میشود)
- بتوانند بازخورد یا فیدبک را تعریف کنند.
- بتوانند برای بازخورد (فیدبک) مثال بزنند.
- دو واژهی سیستمهای حلقه باز و سیستمهای حلقه بسته را بشناسند و تفاوت آنها را بدانند و در مثالهای روزمره، این دو سیستم را از یک دیگر تشخیص دهند.
- بتوانند تفاوت بازخورد مثبت و بازخورد منفی را شرح دهند.

در تعریف سیستم و تفکر سیستمی به دو مفهوم سیستم باز و سیستم بسته اشاره کردیم و توضیح دادیم که به سیستمهایی که با محیط خود تعامل دارند، سیستم باز گفته میشود.
برای هر سیستم باز (Open System)، میتوان ورودی و خروجی تعریف کرد.
ورودی، اثراتی است که سیستم از محیط میپذیرد و نیز پارامترها و اطلاعاتی که از محیط میگیرد.
خروجی نیز، اثراتی است که سیستم بر محیط میگذارد و پارامترها، اطلاعات و رفتاری که توسط محیط، درک و مشاهده میشود.
اگر بخشی از خروجی یک سیستم، بر روی ورودی آن تاثیر بگذارد، اصطلاحاً میگوییم که این سیستم از محیط، بازخورد یا فیدبک (Feedback) میگیرد.
این اصطلاح را اولین بار، کارل فردیناند براون در مورد سیستمهای الکتریکی به کار برد. البته فیدبک برای او، بار معنایی منفی داشت.
بعدها راس اشبی این تعبیر را در تحلیلهای فردیناند براون مشاهده کرد.
او واژهی فیدبک یا بازخورد را دوست داشت و به نظرش تعبیر زیبایی بود. اما نمیتوانست خود را قانع کند که بازخورد، همیشه یک اتفاق منفی است.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای تفکر سیستمی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژه در متمم، علاوه بر دسترسی به مجموعه درسهای تفکر سیستمی، به مجموعه گستردهتری از درسها به شرح زیر نیز دسترسی پیدا خواهید کرد:
البته بررسیهای آماری ما نشان داده که علاقهمندان به درسهای تفکر سیستمی، از میان مجموعه درسهای متمم به مطالعهی درسهای زیر بیشتر علاقهمند بودهاند:
پیشنهاد ما این است که اگر تفکر سیستمی برای شما جذاب است، میتوانید درسها و مطالب زیر را هم در برنامهی مطالعهی شما قرار دهید:
مدل ذهنی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه
کوچینگ | مشاوره مدیریت | استعدادیابی
تصمیم گیری | حل مسئله | مدیریت زمان | یادگیری
گزینهی دیگر هم، پیگیری منظم مجموعه درسهای دوره MBA متمم است.
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
بسته به تعریف مرز سیستم، یک بازخورد میتواند داخلی یا بیرونی باشد
ممکن است در نگاه اول با مطالعهی تعریف بازخورد در این درس نتیجه بگیریم که بازخورد فقط در تعامل سیستم با محیط بیرونی معنا پیدا میکند و به حلقههایی که درون سیستم شکل میگیرند، بازخورد گفته نمیشود.
اما باید به خاطر داشته باشیم که مرز سیستم یک واقعیت بیرونی نیست؛ بلکه صرفاً قراردادی برای ماست تا شناخت سیستم را سادهتر کرده و تحلیل رفتار آن را برای ما امکانپذیر کند.
شاید مثال زیر این بحث را به شکلی بسیار ساده در ذهن ما تثبیت کند:
اگر تا به حال از پرینترهای چندکاره استفاده کرده باشید میدانید که بسیاری از آنها از یک مکانیزم جذاب و خلاقانه برای کالیبراسیون نازلهای خود استفاده میکنند.
این پرینترها تصویری را روی کاغذ پرینت میگیرند و از شما میخواهند که همان را روی صفحهی اسکنرشان بگذارید تا خودشان نتیجهی کار خود را ببینند و بر این اساس تنظیمات لازم را اعمال کنند.
این یکی از زیباترین نمونههای فیدبک گرفتن از محیط است.
با توجه به تعریفی که در ذهن همهی ما از فیدبک وجود دارد، به سرعت این رفتار پرینتر را به عنوان نمونهای از فیدبک در نظر میگیریم.
قطعاً قضاوت ما درست است و این مکانیزم، نمونهای از فیدبک محسوب میشود.
اما در داخل همان پرینتر دهها – و بلکه صدها – مکانیزم فیدبک دیگر هم وجود دارند. از جمله اینکه وقتی کارتریجها هنگام چاپ به انتهای مسیر خود میرسند با استفاده از لیمیت سوییچهای کوچکی متوجه میشوند که به آخر رسیدهاند و باید جهت حرکت خود را تغییر دهند.
ما نمیتوانیم بگوییم که اینها را فیدبک در نظر نمیگیریم. چون مصداقِ تبادل اطلاعات با محیط نیستند و صرفاً یک اتفاق داخلی محسوب میشوند.
محیط چیزی است که ما تعریف میکنیم و صرفاً یک قرارداد است.
بنابراین، هر جا که به هر روشی نتیجهی یک اقدام روی خود آن اقدام تأثیر گذاشت میتوانیم بگوییم مکانیزم فیدبک وجود دارد.
چند پرسش، و پاسخ آنها
بازخورد درست است یا بازخور؟اوایل هر دو اصطلاح بازخورد و بازخور به کار میرفتند و رواج داشتند. حتی شاید بتوان گفت بازخور رایجتر بود. اما طی سالهای اخیر که حساسیت به زبان فارسی گسترش یافته و علاقهمندان به این زبان در شبکههای اجتماعی فعال شدهاند، بسیاری به این نتیجه رسیدهاند که بازخور نادرست است. چون «خور» (مثل: بخور) فعل امر است و بازخور به معنای فیدبک نزدیک نیست. مستقل از اینکه این استدلال را بپذیریم یا نه، اکنون واژهٔ بازخورد رایجتر است و در نوشتههای رسمی بیشتر به کار میرود.
چه معادلهایی در زبان فارسی برای فیدبک وجود دارد؟علاوه بر بازخورد که متداولترین معادل فارسی Feedback است، واژههای دیگری هم در ترجمهها به کار رفتهاند. از جملهٔ این واژهها میتوان به «پسخوراند» و «پسخورد» اشاره کرد.
درس بازخورد در مدیریت مکمل این درس محسوب میشود. پیشنهاد ما این است که حتماً آن درس را هم بخوانید تا معنی فیدبک برای شما شفافتر شود.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد میکند:
- تعریف سیستم چیست؟ تفکر سیستمی چیست؟ (نقشه راه درس)
- یک کلیپ تصویری درباره تفکر سیستمی (بالانس)
- فایل صوتی معرفی تفکر سیستمی
- فایل صوتی :مبانی و مفاهیم تفکر سیستمی
- تعریف سیستم و تفکر سیستمی
- چگونه میتوان به یکی از بهترین خودروسازان جهان تبدیل شد؟ (اتلی هارداسن)
- رویکرد سیستمی یعنی توجه به ترکیب (سنتز) به جای تجزیه (آنالیز)
- تفکر خطی در برابر تفکر سیستمی
- گرفتار کدامیک هستید: مشکل سیستمی یا مشکل در سیستم؟
- مبانی تحلیل سیستم (اجزا، روابط، هدف)
- نقاط اهرمی، نقاط کلیدی و نقاط مرزی در سیستمها
- راهکارها را با توجه به محدوده اثر و افق زمانی آنها تحلیل کنید
- اثر مار کبرا – کاربرد تفکر سیستمی در سیاست گذاری
- دایره همدلی | ما با چه کسانی همسرنوشت هستیم؟
- معرفی پادکست فریکونومیکس | استیون لویت و استیون دابنر
- وقتی سیستمها در برابر سیاست شما مقاومت میکنند
- آنکس که راه حل مسئله را میدانست، عاشق مسئله شده است
- مدل کوه یخ در تفکر سیستمی | آیا به تفاوت رویداد و روند توجه دارید؟
- گاوین اشمیت: فاصله بین خبرها و فهم ما
- راسل اکاف و تدوین مدرن تفکر سیستمی
- راسل اکاف، تفکر سیستمی و هدفهای ضمنی
- مسائل چند ریشهای: زنبورهایی که ناپدید میشدند
- چه کسی مقصر است؟
- سواری رایگان | پسورد اینترنت همسایهام را میدانم!
- تفکر سیستمی (فایل صوتی سمینار محمدرضا شعبانعلی)
- همیشه نمیتوان از مطالعات آماری، نظریه های علمی استخراج کرد
- بازخورد یا فیدبک چیست؟
- بازخورد در مدیریت | هر نظر، نقد یا پیامی بازخورد نیست
- آرکتایپهای سیستمی | جابجایی بار در سیستم
- آرکتایپهای سیستمی | موفقیت سهم موفقهاست
- آرکتایپهای سیستمی | گلولههای برفی و محدودیتهای رشد
- آرکتایپهای سیستمی | فرسایش تدریجی اهداف و استانداردها
- آرکتایپهای سیستمی | هدف گذاری اشتباه برای سیستمها
- تعریف نگرش سیستمی با یک مثال از پیتر سنگه
- نگرش سیستمی و مرور آن توسط راسل اکاف (۱)
- راسل اکاف: نگرش سیستمی، تحلیل مستقل از محیط را نمیپذیرد (۲)
- آیا نمایشگاه کتاب به کتابفروشیها آسیب میزند؟
- مالیات آمازون یک راهکار سیستمی است یا غیرسیستمی؟
- پارادوکس ایکاروس – همان چیزی که موفقمان کرده میتواند باعث شکستمان شود
- درباره مصرف پلاستیک و حفظ محیط زیست | تجربه ذهنی
- ضررهای سیگار | سنگینترین حکم خسارت در تاریخ دادگاههای جهان
- پیتر سنگه و چند جمله کوتاه در مورد تفکر سیستمی
- کتاب پنجمین فرمان نوشته پیتر سنگه درباره سازمان یادگیرنده
- کتاب رقص تغییر | چالشهای تغییر پایدار | پیتر سنگه
- پروژه پایانی درس تفکر سیستمی
- اتاق خبر | درس تفکر سیستمی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : محمد وکیلی
بنظرم یکی از اشتباهاتی که سازمان ها مرتکب می شوند، این است که گمان می کنند فروش و سود بیشتر (سود حسابداری - تفاضل هزینه از درآمد) به معنی دریافت بازخورد مثبت از خریداران یا استفاده کنندگان از خدمات است و اصلا به رضایت مشتری و امکان تبدیل مشتری بالقوه به بالفعل توجهی ندارند.
از معروف ترین نمونه های آن هم می توان به شرکت های خودروسازی "ایران خودرو" و "سایپا" اشاره کرد که معنی فروش و سود بیشتر را رضایت مشتری و بازخورد مثبت می دانند و همچنان رفتار قبلی خود (تولید خودرو های بی کیفیت) را تقویت می کنند.
در حالی که خرید بیشتر محصولات این شرکت ها از جانب مردم نه به خاطر رضایت از کیفیت بلکه از روی ناچاری است و رانت تولید خودرو (بوسیله حمایت ها از قبیل افزایش عوارض واردات خودرو های خارجی توسط گمرک، موافقت سازمان حمایت از مصرف کنندگان و شورای رقابت با افزایش قیمت خودرو های داخلی، تایید کیفیت از طرف سازمان ملی استاندارد، اجازه تردد از جانب پلیس راهنمایی و رانندگی و ...)، هدیه ایست که از طرف دولت به خودرو سازان داده شده است.