روزنامهٔ فردا | اگر اخبار فردا را می‌دانستیم چه می‌شد؟

مجموعه درس‌هایی که با عنوان تجربهٔ ذهنی در متمم منتشر می‌شوند، یک ویژگی مشترک دارند: همهٔ آن‌ها ما را وادار می‌کنند دنیا را به شکلی که عادت نداریم و ندیده‌ایم، ببینیم.

این کنار زدن حجاب عادت، باعث می‌شود ذهن‌مان از روزمرگی فاصله بگیرد و به جای این که با تحلیل‌های جاافتاده و تکراری، از زیر بار اندیشیدن فرار کنیم، لحظاتی مجبور شویم دنیا را جدی‌تر و عمیق‌تر ببینیم. به همین علت، در تمرین‌های تجربه ذهنی، واقعی یا خیالی بودن مسئله‌‌های پیش روی‌مان مهم نیست، بلکه ناآشنا بودن آن‌‌هاست که اهمیت دارد.

فهرست همهٔ تجربه‌های ذهنی‌ای را که تا کنون در متمم مطرح شده‌اند می‌توانید در صفحهٔ زیر ببینید:

تجربه‌های ذهنی

دانستن از فردا مانع آمدن فردا می‌شود

احتمالاً نام کِنِت بولدینگ را شنیده‌اید؛ دانشمندی که به خاطر حرف‌ها و نوشته‌هایش دربارهٔ سیستم و تفکر سیستمی شناخته می‌شود. از بولدینگ نقل شده است که:

این جمله را راسل اکاف از بولدینگ نقل کرده است؛ زمانی که از او خواستند نظرش را دربارهٔ آینده بنویسد و بگوید آینده را چگونه می‌بیند (+). اکاف توضیح دیگری را هم به جملهٔ بولدینگ اضافه کرده است: «اگر آینده شفاف پیش چشم‌مان قرار بگیرد، گام‌‌هایی برخواهیم داشت تا از وقوع آینده جلوگیری کنیم.»

او توضیح بیشتری نمی‌دهد و نمی‌گوید که منظورش از این حکم چیست، اما در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که هیچ علاقه‌ای به پیش‌بینی آینده ندارد:

مشخصاً می‌توان گفت اکاف ترجیح می‌دهد مخاطبش به جای درگیر شدن با خیال‌پردازی منفعلانه دربارهٔ آینده، گامی فعالانه در مسیر ساختن آینده بردارد. این حرف بسیار شبیه جمله‌ٔ منسوب به دراکر است که «بهترین راه پیش‌بینی آینده، ساختن آن است.»

جدا از این موضع‌گیری شفاف اکاف بر ضد پیش‌بینی‌کنندگان آینده، چندان مشخص نیست که منظور او از این که «اگر آینده را بدانیم، می‌کوشیم مانع وقوع آن شویم» چیست. اما این جمله که او از بولدینگ نقل کرده و خودش هم آن را تأیید می‌کند، می‌تواند فرصتی ارزشمند برای خلق یک تجربهٔ ذهنی باشد.

روزنامهٔ فردا چه تأثیری بر امروز می‌گذارد؟

حتماً به این نکته توجه دارید که ما از یک داستان فرضی حرف می‌زنیم که بسیاری از جنبه‌های آن هم به شکل دقیق، تعریف نشده است. یعنی ممکن است تفسیر شما از این تجربهٔ ذهنی با تفسیر دوستان دیگر فرق داشته باشد. حتی در مورد سوال‌ها هم ممکن است سلیقهٔ متفاوتی داشته باشید و ترجیح بدهید به سوالات دیگری که در این‌جا نیامده فکر کنید. شاید این تجربهٔ ذهنی، سناریوهای دیگری را در ذهن‌تان تداعی کند.

غرض صرفاً تمرین فکر کردن، خیال‌پردازی و فاصله گرفتن از مفروضات متعارف است. بنابراین، به هر شکل که می‌پسندید،‌ به این سوال‌ها یا سوالات مشابهی که در ذهن‌تان شکل گرفته فکر کنید و پاسخ آن‌ها را – اگر دوست داشتید – برای دوستان‌تان بنویسید.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر استراتژیک به شما پیشنهاد می‌کند: