ائتلاف یعنی چه؟ | آیا معنی ائتلاف و اتحاد یکسان است؟
حتماً تا کنون اصطلاح ائتلاف را شنیده‌اید. ائتلاف با بسیاری از واژه‌ها ترکیب می‌شود و اصطلاحات تازه می‌سازد: دولت ائتلافی، نیروهای ائتلاف، شورای ائتلاف، ائتلاف دو شرکت، ائتلاف سیاسی، ائتلاف انتخاباتی، ائتلاف اپوزیسیون‌های یک حکومت و ده‌ها ترکیب دیگر از این دست.
آشنایی با مفهوم ائتلاف برای کسانی که در زمینهٔ مدیریت، سیاست و استراتژی کار می‌کنند، ضروری است.
در این درس از سلسله درس‌های ظرافت‌های کلامی می‌خواهیم بگوییم ائتلاف یعنی چه و بعد از آشنایی با معنی ائتلاف، آن را با واژهٔ «اتحاد» که نزدیک به آن به نظر می‌رسد، مقایسه کنیم. امیدواریم بعد از این درس، تفاوت ائتلاف و اتحاد را به خاطر بسپارید و دیگر این دو اصطلاح را به جای یکدیگر به کار نبرید.
ائتلاف یعنی چه؟ آیا ائتلاف همان اتحاد است؟
در ادبیات روزمره، ما معمولاً ائتلاف و اتحاد را مترادف یکدیگر می‌دانیم و این جنس از معانی را برایشان در نظر می‌گیریم:
- همراه شدن
- یک‌دسته شدن
- قرار گرفتن در یک قالب
اما اگر در ادبیات سیاست، اقتصاد و مدیریت، این دو اصطلاح را با دو معنای متفاوت به کار می‌برند. اجازه بدهید ابتدا از معنی کلمه ائتلاف شروع کنیم و پس از آشنایی با معنی لغوی ائتلاف به سراغ کاربرد اصطلاحی آن برویم.
معنی ائتلاف
کلمه ائتلاف ریشهٔ عربی دارد. بر خلاف بعضی کلمات عربی که معنایشان در فارسی کاملاً تغییر کرده، ائتلاف را در زبان فارسی تقریباً به همان معنایی می‌شناسند که اعراب می‌دانند و به کار می‌برند. در زبان انگلیسی هم واژه‌های Coalition و Alliance – بسته به فضای بحث و موضوع – به عنوان معادل ائتلاف در نظر گرفته می‌شود.
ائتلاف از ریشهٔ «الف» است؛ به معنای نزدیک کردن و نزدیک شدن و کنار هم قرار گرفتن. مثل واژهٔ اُلفت که ما در فارسی به کار می‌بریم (اُنس و اُلفت). کلمهٔ تألیف هم از همین ریشه است. مولف، کسی است که موضوعات مختلف را کنار هم می‌گذارد و در قالب کتاب به خوانندگان خود ارائه می‌دهد.
با این توضیح، وقتی از «ائتلاف سیاسی چند کشور» یا «ائتلاف چند شرکت» و یا «ائتلاف احزاب» حرف می‌زنیم، منظورمان این است که کشورها، احزاب و شرکت‌ها با یکدیگر توافق کرده‌اند که به هم نزدیک‌تر شوند و سیاست‌های همسو اتخاذ کنند.
نکتهٔ مهم در ائتلاف این است که پس از ائتلاف، همهٔ اعضای ائتلاف، شخصیت و هویت مستقل خود را حفظ می‌کنند. آنها صرفاً در پاره‌ای از موضوعات – که قبلاً با هم بر سر آنها توافق کرده‌اند – همسو و هماهنگ می‌شوند.
هر یک از انواع ائتلاف می‌توانند انگیزهٔ متفاوتی داشته باشند. اما معمولاً یک یا چند مورد از موارد زیر را می‌شود از جمله انگیزه‌های تشکیل ائتلاف در نظر گرفت:
- به اشتراک گذاشتن منابع، برای کاهش هزینه‌های دستیابی به خواسته‌ها و اهداف مشترک
- بررسی دقیق‌تر تصمیم‌های هر یک از اعضای ائتلاف، با هدف کاهش هزینه‌ها و تبعات منفی آن تصمیم برای سایر اعضاء
- مقابله با تهدیدهای مشترک
- دستیابی به هدف‌های مشترکی که اهمیت‌شان از اختلاف‌های میان اعضا بیشتر است
معنی اتحاد
واضح است که اتحاد با واژه‌های واحد و وحدت هم‌ریشه است و آن را در زبان انگلیسی می‌توان به مفاهیمی شبیه Union و Unity و Unification نزدیک دانست. بنابراین وقتی از اتحاد حرف می‌زنیم، منظورمان یکی شدن است. یعنی همه گذشتهٔ خود و هویت خود را فراموش کرده و با یکدیگر یکی شده‌اند و در لباسی جدید و در قالب یک هویت واحد جدید فعالیت می‌کنند.
با توجه به این توضیح، می‌توان گفت ائتلاف یک تصمیم تاکتیکی است: ما با هم فرق داریم و هویت‌های متفاوتی داریم. اما فعلاً در راستای هدفی بزرگ‌تر با یکدیگر همسو و هماهنگ می‌شویم.
اما اتحاد، یک تصمیم کلان و بلندمدت است: ما نمی‌خواهیم از هم جدا باشیم و قرار است یک هویت واحد بسازیم و زیر چتر آن به زندگی و فعالیت ادامه دهیم.
ائتلاف و اتحاد را می‌توان دو سر یک طیف دانست
همکاری‌ها را نمی‌توان به شکل سیاه و سفید یا صفر و یک، از جنس ائتلاف مطلق یا اتحاد مطلق دانست. ائتلاف و اتحاد را در شکل حدی آن، می‌توان دو سر یک طیف در نظر گرفت:
به این مثال‌ها توجه کنید:
اتحادیهٔ اروپا یا European Union
کشورهای اتحادیه، هنوز هویت مستقل خود را حفظ کرده‌اند. بنابراین نمی‌توان گفت که «اتحاد» به قوی‌ترین شکل آن اتفاق افتاده است. اما به هر حال، هویت جدیدی هم شکل گرفته که به اسم اتحادیهٔ اروپا شناخته می‌شود. با همین عنوان در برخی سازمان‌های بین‌المللی حضور دارد و بسیاری از تعاملات میان کشورهای اتحادیهٔ اروپا، امروزه تعاملات داخلی محسوب می‌شوند. بنابراین، می‌شود گفت آن‌چه در اروپا اتفاق افتاده، هر چند اتحاد کامل نیست، اما به اتحاد نزدیک‌تر است تا ائتلاف. به همین علت آن را اتحادیهٔ اروپا می‌نامیم و نه ائتلاف اروپا.
ایالات متحدهٔ آمریکا یا United Stated of America
در اینجا هم هنوز ایالت‌ها تا حدی هویت مستقل دارند. اما چیزی به اسم دولت فدرال شکل گرفته و یک رئیس‌جمهور برای کل ایالت‌ها انتخاب می‌شود. در مقایسه با اتحادیهٔ اروپا، آن‌چه بین ایالت‌های آمریکا شکل گرفته، نمونهٔ کامل‌تری از اتحاد است.
دولت ائتلافی یا Coalition Goverment
در بسیاری از کشورهای جهان، دولت‌های ائتلافی بر سر کار هستند. این دولت‌ها معمولاً در شرایطی شکل می‌گیرند که هیچ حزبی قدرت مطلق ندارد. بنابراین چند حزب در کنار هم قرار می‌گیرند و دولت را تشکیل می‌دهند.
در اینجا طی مدتی که دولت بر سر کار است، یک هویت واحد وجود دارد. اما هم‌چنان هویت مستقل احزاب حفظ شده و پس از پایان دورهٔ دولت، هر یک فعالیت مستقل خود را ادامه می‌دهند (چنان‌که در زمان استقرار دولت هم، احزاب هم‌چنان مستقل از یکدیگر کار می‌کنند).
پس آن‌چه در اینجا اتفاق افتاده به ائتلاف نزدیک‌تر است.
اتحاد استراتژیک
فعالان حوزهٔ مدیریت به اصطلاح «اتحاد استراتژیک» بسیار علاقه دارند و مدام آن را به کار می‌برند. اما جالب این‌جاست که این اصطلاح را می‌توان یک غلط مصطلح دانست. اتحاد زمانی معنا پیدا می‌کند که شرکت‌ها هویت قبلی خود را رها کرده و هویت جدیدی شکل دهند (استراتژی خریداری و ادغام). اما آن‌چه به عنوان اتحاد استراتژیک می‌شناسیم، بیشتر از جنس اتخاذ استراتژی‌های هماهنگ است.
با این توضیح، اگر می‌خواهید وسواس به خرج دهید، منطقی‌تر است از اصطلاح ائتلاف استراتژیک استفاده کنید. چنان‌که در انگلیسی هم اصطلاح Strategic Alliance به کار می‌رود.
تذکر دربارهٔ اشتباه دیکته‌ای
در سال‌های اخیر که سهم محتوا‌های تصویری و صوتی مانند ویدئو و پادکست در خوراک رسانه‌ای جامعه بیشتر شده، مردم کلمات بسیاری را در گفتگوهای شفاهی خود به کار می‌برند که معنای آنها را تا حد خوبی می‌دانند، اما با دیکتهٔ آنها آشنا نیستند. ائتلاف هم یکی از این کلمات است.
متأسفانه در نوشته‌های آنلاین، به‌ویژه در شبکه های اجتماعی زیاد می‌بینیم که ائتلاف را به شکل اعتلاف نوشته‌اند (احتمالاً چون آن را جایی نخوانده‌اند، بلکه شنیده‌اند).
توجه کنید که کلمهٔ اعتلاف در فارسی به کار نمی‌رود و معنی اعتلاف در عربی هم «جستجوی خوراک و علف» است و معمولاً برای چارپایان به کار می‌رود. مثلاً می‌گویند گاو در حال اعتلاف است. بنابراین استفاده از اعتلاف در جمله‌بندی‌ها نه‌تنها نادرست است، بلکه می‌تواند معنای توهین‌‌آمیز هم داشته باشد: احزاب سیاسی این روزها در پی اعتلاف هستند!
ضمناً پیشنهاد می‌کنیم فهرست اشتباهات رایج در نگارش کلمات را هم چند وقت یک بار مرور کنید.
دسترسی کامل به مجموعه درست‌های تسلط کلامی و چالش نوشتن برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. البته با فعال کردن اشتراک ویژه به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
البته بررسی‌های آماری ما نشان می‌دهد که علاقه‌مندان درس‌های مجموعه درس‌های تسلط کلامی و چالش نگارش، معمولاً از درس‌های زیر بیشتر از سایر درس‌های متمم استقبال می‌کنند:
مهارت ارائه و سخنرانی | فن بیان | عزت نفس
تحلیل رفتار متقابل | مذاکره | زبان بدن
کوچینگ | کاریزما | مهارت یادگیری
شخصیت شناسی | خودشناسی | زندگی شاد
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری آشنایی با کلمات و ظرافت‌های کلامی به شما پیشنهاد می‌کند:
- آشنایی با کلمات و ظرافت‌های کلامی
- چرا باید کلمهها را بهتر و دقیق‌تر بشناسیم؟
- نگاهی دقیق‌تر به کلمات: توسعه و پیشرفت
- تفاوت | تضاد | تناقض
- بدیهی، طبیعی، واضح؟
- نگاهی دقیق‌تر به واژهی سرمایه
- مال، دارایی و ثروت
- تصفیه حساب و تسویه حساب
- قضاوت، داوری، پیشداوری
- ائتلاف یعنی چه؟ | آیا معنی ائتلاف و اتحاد یکسان است؟
- تفاهم نامه و توافق نامه
- مصداق یا مثال؟
- همه، غالب، مهم، قابل توجه
- تلویحی و ضمنی به چه معنا هستند؟
- برخی اشتباهات رایج در نگارش کلمات
- تفاوت سکون و رکود
- فرهنگ واژه های فارسی سره | فریده رازی
- ماز چیست؟ لابیرنت به چه معناست؟ این دو با هم تفاوت دارند؟
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درس‌های متمم
یک دلیل دیگر هم دارد ! که ائتلاف را اعتلاف مینویسند/یم …….یا بلد نیستند(نیستیم) که ئ (یاء همزه دار) را درگوشی موبایل یا صفحه کیبورد خود استفاده کنیم . یا حوصله ندارند /یم .
گو خاک تیره زر کن و سنگ سیاه سیم آنکس که یافت آگهی از کیمیای عشق
پروانه محو کرد در آتش وجود خویش یعنی که اتحاد بود انتهای عشق
کلمه اتحاد در این دوبیت از شعر وحشی بافقی، همان معنای «با یکدیگر یکی شدن» را در عشق نشان می دهد.
تا بدانی که تن آمد چون لباس رو بجو لابس لباسی را ملیس
روح را توحید الله خوشترست غیر ظاهر دست و پای دیگرست
دست و پا در خواب بینی و ائتلاف آن حقیقت دان مدانش از گزاف
آن توی که بی بدن داری بدن پس مترس از جسم و جان بیرون شدن «مولانا»
خلاصه درس:
ائتلاف: نزدیک شدن چند مجموعه برای یک/چند هدف خاص
اتحاد: نزدیک شدن چند مجموعه برای همه اهداف
هر ائتلافی می تواند به اتحاد اعضا ختم شود، هرچند که در جهان امروز چنین اتفاقی کمتر رخ می دهد.
مثال ائتلاف را می توان در انقلاب ۵۷ مشاهده نمود که طیف‌های گوناگون از جبهه‌ی ملی‌ها تا مذهبیون و مجاهدین که تنها در یک هدف که براندازی حکومت پهلوی بود با هم توافق داشتند، گرد هم آمدند و پس از آن از ائتلاف جدا شده و بنا به هویت مستقل خود به فعالیت پرداختند. در واقع به دلیل وجود تفاوت بنیادین در تفکرات هر طیف، امکان کنار گذاشتن گذشته‌ی هر گروه و یکی شدن آنها وجود نداشته و به همین دلیل به اتحاد منجر نگردید.